ĐỀ TÀI:

- O.Henry là bút danh của William Sydney Potter (1862-1910) là một nhà văn viết truyện ngắn thiên tài của Mỹ.Ông sinh ngày 11-9-1862 tại Greensboro bang Bắc Carolina. Cha ông là một bác sĩ có tài nhưng nghiện rượu và không biết lo xa, sống hoang phí. Năm 1865, mẹ ông qua đời, ông cùng em trai được gửi tới ăn học tại một trường tư nhỏ do cô ruột của ông quản lí. Năm 15 tuổi , ông rời trường , đến làm việc tại hiệu thuốc của ông chú. Ông chuyển đến Houston và kiếm được một số việc làm ở đó, trong đó có lúc ông đã làm nhân viên ngân hàng. Sau khi chuyển đến Austin, bang Texas, ông lấy vợ vào năm 1882.

-Năm 1884, ông làm việc cho một tờ báo châm biếm hàng tuần The Rolling Stone. Khi tờ báo đóng cửa, ông chuyển sang làm phóng viên cho tờ The Houston Post. Năm 1898, ông bị cầm tù vì bị kết án là biển thủ tiền tại Columbus, bang Ohio, nhưng nhiều người cho là ông bị oan.

-Trong thời gian ở tù, ông đã bắt đầu viết truyện ngắn. Ở đây, ông tiếp xúc với đủ các thành phần bất hảo của xã hội.Tuy nhiên trong số họ không phải ai cũng xấu. Những con người và thế giới ngục tù cùng với những trải nghiệm, biến cố đã nếm trên trường đời là những khuôn hình sinh động và là kho tư liệu vô giá để ông đưa vào các tác phẩm của mình.

- Ông ra tù vào năm 1901, ông đến New York, kiếm sống bằng cách viết truyện cho nhiều tạp chí nổi tiếng và trở nên lừng danh vói hàng trăm truyện ngắn in dưới bút hiệu O.Henry.O. Henry đã đưa truyện ngắn lên bản đồ thương mại của văn học , góp phần to lớn trong việc định hình truyện ngắn.

- Ngày 5-6-1910, O.Henry mất ở New York. Ba năm trước khi mất, ông cưới cô bạn từng là người yêu thời trẻ. Nhưng cuộc hôn nhân này cũng sớm tan vỡ.

-Những truyện đầu tiên của O.Henry được đăng tải trên các báo, tạp chí trong nước là vào năm 1898. Tập truyện đầu tay của ông là Lũ cắp vặt và những ông hoàng( Cabbages and Kings) in năm 1904. Tiếp theo là mười ba tập truyện, gồm Bốn triệu( The four Million, 1906), Trái tim miền tây (Heart of the West, 1907), Tiếng nói thị thành (Voice of the city, 1908),…và nhiều tác phẩm xuất bản sau khi ông qua đời như: Quà tặng của những thầy pháp( The gift of the wise men, 1911), Đá lăn (Rolling Stones, 1912),…

- Năm mươi năm sau ngày O.Henry mất, Mindes H.Lason- một nhà nghiên cứu có uy tín ghi nhận : “ Truyện của ông vẫn còn tiếng vang lớn. Bất cứ tuyển tập tân truyện nào về những truyện ngắn tiêu biểu và bán chạy nhất ở nước Mĩ đều in ít nhất một hai truyện dưới bút hiệu O.Henry”.

2. Quan điểm sáng tác

- Truyện ngắn hay thì giống như viên thuốc đắng bọc đường.

- Thiên chức của nghệ thuật là thanh lọc tâm hồn, hướng thiện con người.

II. Tryệnngắn “Chiếc lá cuối cùng”

1. Xuấtxứ và vị trí tác phẩm

- Chiếc lá cuối cùng (The last Leaf) là truyện ngắn xuất sắc bậc nhất của O.Henry. Tác phẩm được in trong tập Cây đèn thanh mảnh (The Trimmed Lamp) xuất bản năm 1907.

-Đây là một truyện ngắn nổi tiếng được biết đến nhiều nhất của O.Henry.Truyện đã được đưa vào sách giáo khoa của nhiều nước để giới thiệu ở phần văn học nước ngoài.Ở Việt Nam, truyện ngắn này đã được đưa vào chương trình Ngữ văn lớp 8 để giảng dạy.

2. Tómtắt

Sue và Johnsy là hai nữ hoạ sĩ trẻ sống trong một khu nhà trọ. Cụ Behrman, một hoạ sĩ già cũng sống ở đó với họ, cả đời cụ khao khát vẽ một kiệt tác nhưng chưa thoả ý. Chẳng may, mùa đông năm ấy, Johnsy bị bệnh sưng phổi rất nặng. Bệnh tật khiến cô tuyệt vọng và nghĩ rằng khi chiếc lá thường xuân cuối cùng rụng xuống là sẽ là lúc mình lìa đời. Sue vô cùng lo lắng và hết lòng chạy chữa cho bạn nhưng vô ích, Johnsy vẫn bi quan như vậy. Cô gái tội nghiệp âm thầm đếm từng chiếc lá.

Biết được ý nghĩ điên rồ đó của Johnsy, cụ Behrman bộc lộ sự không tán thành, nhưng sau đó lại âm thầm thức suốt đêm mưa gió bão bùng để vẽ chiếc lá thường xuân.Chiếc lá cuối cùng giống như thật. Nó đã không rụng trong đêm bão lớn khiến Johnsy suy nghĩ lại, cô hi vọng và muốn được sống, được sáng tạo. Johnsy từ cõi chết trở về nhưng cụ Behrman lại chết vì bệnh sưng phổi sau đêm sáng tạo kiệt tác chiếc lá cuối cùng để cứu Johnsy. Sue lặng lẽ đến bên Johnsy báo cho bạn về cái chết của cụ Behrman và bí mật của chiếc lá cuối cùng.

III. Đặc trưng truyện ngắn Ohenry qua “Chiếc lá cuối cùng”

1. Cốt truyện

1.1Cốt truyện kép xoắn

Truyện ngắn là một thể loại cơ bản trong văn xuôi Mỹ và những sáng tác của O.Henry đã tạo nên cho thể loại truyện ngắn Mỹ một diện mạo mới trong sự phát triển lâu dài của nó. Ông là một thiên tài tuyệt vời trong việc xây dựng cốt truyện và vẽ nên các biến cố. Bên cạnh việc tạo nên thế giới nhân vật sinh động, gần gũi với đời thực thì việc tạo nên những tình huống truyện xuất sắc đưa ta hết tình tiết này đến tình tiết khác đã làm nên cái bất ngờ và hấp dẫn trong truyện ngắn của ông.

Đặc trưng điển hình của truyện ngắn O.Henry là cốt truyện kép xoắn, nó quay về hoàn cảnh trớ trêu hoặc ngẫu nhiên . Thành công tuyệt vời của ông là xây dựng nên hai tuyến cốt truyện song song, ông sắp xếp câu chuyện diễn ra theo một hướng và khi người đọc đang chăm chú đi theo hướng chung của người kể truyện thì câu chuyện bị đảo ngược hoàn toàn. Truyện ngắn “Chiếc lá cuối cùng” tiêu biểu cho cách xây dựng cốt truyện kép xoắn của ông.Truyện ngắn này có cốt truyện khá phức tạp. Ngoài cốt truyện bề nổi ta còn bắt gặp cốt truyện ngầm nữa .

- Tuyến truyện thứ nhất: tại một khu họa sĩ nghèo, có một cô gái tên là Johnsy bị ốm do gã viêm phổi hoành hành (trình bày). Cô tuyệt vọng đếm từng chiếc lá thường xuân đang rụng như đang đếm đến ngày mình ra đi (thắt nút). Lá cứ rụng từ lúc có đến gần trăm lá cho đến khi chỉ còn mấy lá trên cây sức khỏe của Johnsy cũng tàn dần (phát triển). Cho đến đỉnh điểm chỉ còn một chiếc lá, nếu chiếc lá đấy rơi thì sự sống của Johnsy cũng rơi theo. Kết thúc lá không rơi và Johnsy cũng không chết.

- Ngoài cốt truyện bề nổi trên ta còn có một tuyến truyện song hành, chìm ẩn nữa: có một họa sĩ già nuôi tham vọng vẽ bức kiệt tác , có một cô gái trẻ tuyệt vọng muốn chết vì những chiếc lá rơi. Ông lão muốn cứu cô gái bằng dự định vẽ chiếc lá vào đêm mùa đông giá rét thay thế chiếc lá thường xuân cuối cùng đã rụng.Truyện kết thúc khi cô gái hồi phục bởi chiếc lá (được vẽ) vẫn còn nhưng họa sĩ già thì đã qua đời.

=> Như vậy với việc đan cài nhuần nhuyễn các cốt truyện trên đã tạo nên sự hấp dẫn với độc giả bởi nó chứa đựng nhiều tình huống bất ngờ, vượt xa những dự đoán của người đọc chúng ta.

Xem xét các cốt truyện của truyện ngắn O.Henry những sự kiện trong truyện đựợc sắp xếp theo một trình tự nhất định, những sự việc sự kiện sảy ra trước kể trước, sự việc sự kiện sảy ra sau kể sau, nó phát triển theo thời gian từ lúc Johnsy và Sue gặp nhau sống chung một căn nhà đến khi Johnsy bị bệnh và đến kết thúc đều sảy ra tuần tự. Đó là kiểu cốt truyện nhân quả, cốt truyện liền mạch. Các truyện ngắn của O.Henry thường là kiểu cốt truyện này hoặc cốt truyện tuyến gấp khúc nếu xét theo tiêu chí thời gian và nếu xét theo tiêu chí nhân vật thì truyện ngắn O.Henry được phân bố ở cả ba loại cốt truyện đơn tuyến, đa tuyến và cốt truyện tâm lí. Có thể nói rằng cốt truyện “Chiếc lá cuối cùng là một trong những khuôn mẫu của thể loại này ở thế kỉ XIX. Cùng với việc xây dựng hai tuyến cốt truyện là cơ sở thuận lợi để O Henry triển khai “cái kết bất ngờ”, mang đậm phong cách của riêng mình.

1.2 Kết thúc bất ngờ

O Henry có nhiều kiểu kết truyện. Tuy đặc điểm chung là cái kết bất ngờ khó đoán và lường trước nhưng những biến thái của cái kết ấy không phải ít. Xét ở phương diện nội dung ông có những cái kết triết lí ( Quà tặng của các thầy pháp) và kết giải thích (Dấu vết Bin Đen), còn ở phương diện cấu trúc O Henry có cấu trúc đóng ( Trái tim và chữ thập, Những thánh ca, Chiếc lá cuồi cùng) và cấu trúc mở( Tên cớm và bản thánh ca, Buồng tầng thượng).

Đọc truyện của ông ta khó có thể lường trước được kết cục bởi mâu thuẫn lôi cuốn người đọc đôi lúc chỉ là mâu thuẫn vờ.Để thỏa mãn và tạo sức lôi cuốn cho tác phẩm. Với việc xây dựng hai cốt truyện xoắn kép, hướng người đọc theo một hướng đi chung rồi bất ngờ đảo ngược tình huống. Điều đó có nghĩa là đến cuối truyện, trạng thái tinh thần hoặc số phận của nhân vật thay đổi một cách kịch tính.Người đọc có thể sẽ không bao giờ biết được sự thật cho đến khi đọc xong câu chuyện.Tác giả đã kích thích sự hồi hộp của độc giả cho đến tận câu văn cuối cùng và sự bất ngờ vụt đến rất nhanh ngay sau khi câu chuyện được kết thúc.Toàn bộ truyện vì vậy trở nên cuốn hút nhờ vào đoạn kết.Trong đó Chiếc lá cuối cùng là đặc trưng tiểu biểu nhất cho kiểu kết này.

Chiếc lá cuối cùng được xem như là một trong những truyện ngắn có kết thúc mẫu mực vào hạng bậc nhất của truyện ngắn cổ điển.Từ cốt truyện, nhân vật, giọng điệu trần thuật...có thể xem như là một trong những khuôn mẫu của thể loại này ở thế kỉ XIX.Tuy vậy nó vẫn mang những nét riêng độc đáo và hiện đại của tác giả.

Chúng ta biết rằng kết thúc của một văn bản thường được xem như là kết thúc nội dung của toàn văn bản đó nhưng O.Henry lại làm điều này theo một cách kết thúc hoàn toàn mới mẻ, tạo nên một kết thúc đầy bất ngờ còn được giới chuyên môn gọi bằng thuật ngữ là kết thúc xoắn bện. Cùng với việc tạo dựng hai cốt truyện thì ông đã tạo nên hai cái kết song hành cùng đảo ngược.

- Tuyến truyện thứ nhất ta sẽ thấy rằng Johnsy là nhân vật chính cô bị ốm do bệnh viêm phổi. Ngay từ đầu Johnsy đã mang đến bao lo lắng, thương cảm trước thái độ bi quan buông xuôi trước tử thần.Cô gắn sự sống của mình với những chiếc lá trên cây thường xuân nhưng chiếc lá cuối cùng cô mong đợi lìa cành lại không rụng.Sự gan lì và nhẫn nại của chiếc lá khiến Johnsy nhận thức được sự hèn nhát và yếu đuối của chính mình. Kết thúc cô thay đổi thái độ ăn cháo, soi gương “ Giờ đây có thể cậu mang đến cho mình chút cháo để ăn và một ít sữa có một chút rượu vang đỏ trong đó”, “Hãy mang đễn cho mình cái gương soi cầm tay cái đã”và muốn thực hiện ước mơ từ lâu của mình: “Đến một ngày nào đó mình ước gì vẽ được vịnh Naples”…Nhờ đó mà Johnsy đã qua được vòng hiểm nghèo người đọc tưởng chừng thở phào nhẹ nhõm nhưng kết thúc bất ngờ nhanh chóng phơi bày.

- Tuyến truyện thứ hai, Behrman là nhân vật chính, cảnh ngộ của Behrman, Sue và Johnsy là giống nhau họ cùng nghèo cùng khao khát dâng hiến cuộc đời cho nghệ thuật. Trước sự tuyệt vọng trông chờ của Johnsy vào chiếc lá cuối cùng ông đã quyết định vẽ một chiếc lá thật giống thay vào chỗ chiếc lá cuối cùng đã rụng. Kết thúc Behrman đã chết vì bênh viêm phổi “Ông ấy ốm có hai ngày thôi”, ông“ nằm đau đớn yếu ớt trong căn phòng dưới nhà . Giày và quần của ông ta ướt sũng , người lạnh cóng”

=> Như vậy theo diễn biến của truyện khi chiếc lá cuối cùng rơi xuống cũng là lúc Johnsy muốn buông hết thảy. Thế nhưng kì diệu thay , chiếc lá cuối cùng, kiệt tác của cụ Behrman trên chiếc tường cao cheo leo, cũ kĩ . Chính chiếc lá ấy là ngọn lửa nhen nhóm lên trong lòng Johnsy niềm khát khao được sống nó chuyển hóa được nỗi vô vọng của con người và cô được sống. Cái chết của cụ là sự kiện bất ngờ không chỉ đối với Sue và Johnsy mà còn đối với độc giả.Hai tình huống kết truyện song song cùng đảo ngược được thực hiện trọn vẹn. Behrman đang sống khỏe mạnh và đã ra đi vì quyết tâm cứu sống Johnsy; Johnsy sắp chết lại dần khỏe mạnh nhờ chiếc lá của Behrman. Đây chính là nghệ thuật xây dựng cái kết đúp đầy bất ngờ của O Henry. Đây cũng là nét đặc trưng trong thi pháp tự sự của ông ngoài truyện ngắn Chiếc là cuối cùng thì còn có một số truyện ngắn khác có kết thúc bất ngờ như Tên cớm và bản thánh ca và Quà tặng của những thầy pháp.

1.3 Nhân tố tạo nên cái kết bất ngờ

O Henry sử dụng tổng thể nhiều biện pháp để tạo nên cái kết bất ngờ.

- Thủ pháp đánh lừa.

- Yếu tố hoán đổi.

- Nhịp độ cùng bút pháp tự sự giấu kĩ và bày nhanh

( Tất cả những yếu tố trên sẽ được làm rõ trong mục Nghệ thuật trần thuật )

2. Chi tiết Chiếc lá cuối cùng

Hình tượng chiếc lá là hình ảnh tinh tế, chứa đựng nhiều ý nghĩa và được quen dùng trong văn chương.Có thể nói trong “Chiếc lá cuối cùng”, ngay từ nhan đề ta đã thấy được tầm quan trọng của hình tượng chiếc lá, nó cùng với kết thúc bất ngờ là phương tiện để nhà văn gửi gắm thông điệp đầy tính nhân đạo.

- Tình yêu thương con người yêu đồng loại. Với kết thúc bất ngờ đặc sắc trong “Chiếc lá cuối cùng” nó làm bùng lên vẻ đẹp sâu xa của tâm hồn con người. Kết thúc đó chứa đựng nhiều cảm xúc, thể hiện rõ nét tâm tư của mỗi con người, đem lại bài học về tình yêu thương đồng loại.Trong tình cảnh nghèo khó, không gian tù túng lạnh lẽo u ám chúng ta vẫn nhìn thấu tình bạn cao đẹp giữa hai cô gái vốn không ruột rà, chỉ ngẫu nhiên quen biết nhau nhưng lại dành cho nhau tình yêu thương thật đáng trân trọng. Sue luôn chăm sóc tận tình, động viên Johnsy khi cô bị bệnh. Tác giả còn khắc họa tâm trạng đau khổ, lo lắng khi phải chứng kiến tấn bi kịch sắp xảy ra với bạn mình thậm trí có lúc cô như tuyệt vọng trước cái ý nghĩ vớ vẩn thái độ sống buông xuôi của Johnsy. Còn cụ Behrman một họa sĩ già “ Luôn ấp ủ dự định vẽ một bức kiệt tác, nhưng vẫn chưa bắt đầu”. Lão muốn vẽ bức tranh ấy để bán đi, không chỉ để hưởng cho riêng mình mà để đổi đời cho cả hai cô họa sĩ nghèo ở tầng áp mái bên trên mà lão nguyện làm “Chú khuyển canh của đặc biệt”. Cũng vì tình thương đồng nghiệp cụ đã bất chấp nguy hiểm để vẽ nên chiếc lá trong một “đêm khủng khiếp” “trận mưa vùi dập và những cơn gió phũ phàng kéo dài suốt cả đêm”. Vì sự sống của đồng loại cụ không ngại hi sinh.Cụ đã dồn tất cả tình thương yêu con người, cuộc sống cũng như khát vọng vào ngòi bút vẽ “Chiếc lá cuối cùng” Chiếc lá ấy mãi mãi là minh chứng của tấm lòng yêu thương con người.

- Giá trị vĩnh cửu của nghệ thuật. Không chỉ là ca ngợi tình yêu thương con người, yêu đồng loại, mà còn ca ngợi những giá trị vĩnh cửu của nghệ thuật. Chiếc lá cuối cùng dù chỉ là một câu chuyện rất nhỏ bé và bình dị đã trở thành tuyên ngôn nghệ thuật của O.Henry. Chiếc lá là tượng trưng cho nghệ thuật. Chiếc lá vẽ ra để đem lại niềm tin và sự sống cho con người nghĩa là nghệ thuật phải vị nhân sinh. Suốt đời họa tác Behrman luôn tuyên bố ồn ào rằng “Một này nào đó ta sẽ vẽ nên một kiệt tác…trời ơi đúng là phải như thế”.Để rồi ngoài sáu mười tuổi cụ vẫn không có một tác phẩm nào ra hồn.Nhưng cuối cùng, Behrman đã đánh đổi cuộc sống của bản thân cho nghệ thuật nên nghệ thuật tồn tại vĩnh hằng, cứu sống được người mà ông nguyện sẽ phấn đấu đổi đời cho họ. Đó là lúc người họa sĩ già ấy hiểu thấu sự vinh quang và cao cả của nghệ thuật hướng về con người chứ không phải nhằm tạo ra chút danh tiếng hão huyền. Như vậy nghệ thuật vị nhân sinh chứ không phải nghệ thuật vị nghệ thuật. Nghệ thuật chỉ bắt đầu khi sáng tạo của người nghệ sĩ giúp ích cho đời. Cây tuy là thường xuân cũng không giữ được lá của mình, người tuy hữu hạn nhưng lại giữ được lá. Vậy điều duy nhất để giữ chiếc lá kia, giữ lại nghệ thuật trên cuộc đời này là tấm lòng. Con người dẫu có chết thì tấm lòng kia vẫn lưu tồn muôn thuở.

3. Nghệ thuật trần thuật

3.1Người kể chuyện

Giáo sư Nguyễn Thái Hòa trong cuốn Những vấn đề thi pháp của truyện đã viết: “ Người kể đóng vai trò thuyết minh, dẫn dắt người đọc vào truyện. Có thể từ bối cảnh không- thời gian đến nhân vật; có thể đi thẳng vào nhân vật; có thể từ nhân vật đi ra ngoài bối cảnh hoạt động”(tr56)

O. Henry đặc biệt thường xuyên sử dụng ngôi kể thứ ba trong các sáng tác của mình. Qua khảo sát tập truyện “Chiếc lá cuối cùng” của tác giả chúng tôi nhận thấy có tất cả 17/19 truyện ngắn được tác giả kể theo ngôi thứ ba. (có bảng khảo sát đính kèm). Người kể chuyện ở ngôi thứ ba không xuất hiện trực tiếp mà đứng ở vị trí khách quan để giữ khoảng cách với nhân vật nhằm đảm bảo tính khách quan của hiện thực được phản ánh trong tác phẩm.Chiếc lá cuối cùng là một trong những truyện ngắn của O.Henry có người kể chuyện ở ngôi thứ ba.

Có thể nói, ngôi kể thứ ba là yếu tố tạo lợi thế cho tác giả xây dựng kết thúc bất ngờ - một điểm hấp dẫn đặc trưng cho truyện ngắn O. Henry nói chung và trong “Chiếc lá cuối cùng” nói riêng.

Đặt giả thiết rằng “Chiếc lá cuối cùng” được kể lại theo ngôi thứ nhất trong vai Sue hoặc Johnsy thì chắc chắn sẽ khó để nhà văn cố tình giấu đi không kể sự việc cụ Behrman đã vẽ chiếc lá thường xuân trên tường trong đêm mưa tuyết và kể chuyện với một giọng điệu khách quan và bình thản như này. Nếu vậy, câu chuyện sẽ không còn hấp dẫn vì không có yếu tố bất ngờ.

3.2Thủ pháp trần thuật

a. Thủ pháp đánh lừa

Trong truyện ngắn “Chiếc lá cuối cùng” tác giả đã đánh lừa người đọc ở đầu cho đến tận cuối cùng của câu truyện mới tiết lộ sự thật. Tất cả những tuyến truyện thứ nhất cả hai cô gái họa sĩ nghèo, cái bệnh viêm phổi, những chiếc lá và dây thường xuân kia đang làm Johnsy chết mòn tàn lụi từng ngày, cách tự sự rất duyên dáng từ đầu tác phẩm đến đây tất cả để đánh lừa người đọc đi theo một hướng để rồi đến một thời điểm thích hợp ông mới tiết lộ những gì đã lên kế hoạch, tiết lộ những tình tiết quan trong và ở đấy các yếu tố bên trên chỉ là cái nền ông lão Behrman xuất hiện. Với kĩ thuật tự sự này tác giả đã tạo ra độ hẫng thẩm mĩ trong tâm lí tiếp nhận, tạo nên cái bất ngờ khó dự đoán được của độc giả.

b. Yếu tố hoán đổi

Trong phần lớn truyện ngắn “Chiếc lá cuối cùng” O.Henry đã cố gắng thu hút người đọc chú ý đến những giờ phút cuối cùng của Johnsy và những chiếc lá đang tiếp tục rụng. Theo quy luật nếu lá cây thường xuân già thì rụng là tất yếu người đọc tin chắc rằng trong buổi sớm mai chiếc lá sẽ phải rụng và cuộc đời của Johnsy sẽ kết thúc nhưng khi Sue kéo rèm lên thì chiếc lá cuối cùng vẫn còn đó. Kết qủa đó là một sự hoán đổi giữa đúng và sai, giữa giả và thật, giữa sự sống và cái chết.Thế là một mạng già đổi lại một mạng trẻ, quy luật hay cũng chính là ngoại lệ.Đó là hành trình đi từ sự sống đến cái chết của một họa sĩ già để kéo cô ái trẻ từ cõi chết ngược về sự sống. Nhựa sống từ cơ thể già nua đã trút hết sang chiếc lá kia để chiếc lá nhen nhóm cho Johnsy hi vọng sống. Chỉ có những người quý cuộc sống mới giám sẵn sàng hi sinh tính mạng của mình vì người khác. Cụ Behrmen sẵn sàng làm chiếc lá rụng xuống để nảy mầm sự sống mới.

c. Nhịp độ cùng bút pháp tự sự giấu kĩ và bày nhanh

Ở Chiếc lá cuối cùng nhịp độ kể chuyện của người kể chuyện kéo dài lúc đầu và trong quá trình cho đến kết thúc thì lại đột ngột, bất ngờ. Nếu đo độ dài của truyện ngắn này bằng số trang trong văn bản của nó, thì nó dài khoảng 10 trang (từ tr 90-99 trong tuyển tập Chiếc lá cuối cùng do Ngô Vĩnh Viễn dịch, xuất bản năm 2007). Nhưng với độ dài đó, 9 trang đầu kể về quá trình Johnsy bị ốm do bệnh sưng phổi và đang chán nản buông xuôi sự sống, chỉ chờ khi chiếc lá thường xuân cuối cùng rụng xuống thì cô cũng ra đi, trong khi đó thì cụ Behrman vẫn khỏe mạnh và làm công việc thường ngày của mình. Khi đọc những trang này thì câu chuyện được kể một cách khá chi tiết với nhịp độ chậm dãi. Và cho đến kết thúc của truyện ngắn này ở trang còn lại thì bất ngờ xảy ra: Johnsy sống trong khi cụ Behrman chết. Trong quá trình câu chuyện diễn ra được kể với nhịp độ chậm , đều trước đó không có chi tiết nào được kể để cho biết tại sao cụ Behrman chết mà chúng ta phải chờ đến những lời nói của Sue với Johnsy ở cuối truyện để giải đáp được. Truyện ngắn này có một kết thúc được kể không chỉ nói là nhanh khi liên kết với những sự việc trước đó, mà còn phải nói là đột ngột về cả nhịp độ và tính chất, ý nghĩa của nó.O.Henry sử dụng nhịp độ kể chuyện như thế này đã góp phần tạo nên kết thúc bất ngờ mang đầy giá trị nhân đạo và gây ấn tượng đậm nét trong lòng người đọc cho tác phẩm Chiếc lá cuối cùng.

Không chỉ Chiếc lá cuối cùng mà ta có thể thấy nhịp độ kể chuyện này trong rất nhiều truyện ngắn khác của O.Henry như: Tên cớm và bản thánh ca, Một sự giúp đỡ của tình yêu, Món quà của các đạo sĩ,...Đây là một nét làm nên nghệ thuật trần thuật đặc sắc cho truyện ngắn của ông . Đồng thời nó đã đóng góp công sức của mình để xây dựng nên kiểu “ kết thúc bất ngờ”- một đặc điểm có thể coi là nổi bật nhất trong các tác phẩm truyện ngắn của O.Henry.

4. Nhân vật

4.1 Sự lựa chọn nhân vật

Đối với hầu hết các nghệ sĩ, bối cảnh cuộc đời chi phối, ảnh hưởng rất lớn đến sự nghiệp sáng tác của họ. Với O. Henry cũng vậy.O.Henry đã đưa những điều ông chứng kiến trong hiện thực vào tác phẩm của mình. Truyện ngắn của ông đa dạng về đề tài , nhưng phần lớn hướng vào cuộc sống nghèo khổ bất hạnh của người dân Mĩ. Và với đề tài như vậy thì việc lựa chọn nhân vật cho truyện ngắn cua O. Henry cũng rất phong phú đa dạng, bao gồm nhiều lứa tuổi , nhiều tầng lớp nhưng đa số vẫn là người lao động, người nghèo trong xã hội và hầu hết những nghề nghiệp của nhân vật đều là những nghề mà chính tác giả đã trải qua ở cuộc đời thực của mình.

Trong số những nhân vật thuộc vào lớp người lao động nghèo trong xã hội ấy, ta phải kể đến những người nghệ sĩ nghèo gồm cả nam lẫn nữ. Truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng (The last leaf) sẽ cho ta thấy được sự lựa chọn nhân vật này của O.Henry.

Mở đầu truyện qua một vài dòng văn ,tác giả đã bước đầu giới thiệu cho độc giả nhân vật trong tác phẩm này là những họa sĩ nghèo. Tại làng Greenwich cổ kính ở phía Tây công viên Oasinhton có người họa sĩ già thất bại trong nghệ thuật Behrman, có hai cô bạn thân là Sue và Johnsy đều là những nữ họa sĩ nghèo, hơn thế, Johnsy còn mang trong mình căn bệnh sung phổi...

Các nhân vật trong Chiếc lá cuối cùng người già, người trẻ đều có. Họ là những họa sĩ nghèo , đều có phẩm chất tốt, có khát khao ước mơ đối đối với nghệ thuật nhưng thực tế thì để thực hiện được vô cùng khó khăn, khó khăn trong cả việc trang trải cuộc sống hàng, dù vậy họ vẫn không ngừng ước mơ và theo đuổi nghệ thuật. Đây là một trong số những kiểu nhân vật mà được O. Henry lựa chọn và để lại dấu ấn đậm nét trong lòng độc giả qua tác phẩm của mình.

Ngoài truyện ngắn này ta cũng có thể kể đến một số tác phẩm khác của O.Henry có nhân vật chính là những nghệ sĩ nghèo như : nhà họa sĩ trong Một sự giúp đỡ của tình yêu, nhà văn trong câu chuyện tỉnh lẻ, nhà soạn kịch trong Buồng tầng thượng... “Tất cả họ đều giống nhau ở chỗ là cùng nghèo, cùng sống trong những căn phòng tồi tàn.Không gian thì tối tăm trật hẹp nhưng không ngăn nổi ước mơ cháy bỏng của họ.”

=> Có thể nói đây là một đặc điểm khá tiêu biểu của truyện ngắn O.Henry mà ta có thể nhận thấy qua tác phẩm Chiếc lá cuối cùng. Nói chung trong truyện ngắn của mình, O. Henry có sự lựa chọn đa dạng phong phú về nhân vật , có nhân vật tốt xấu, nam nữ, già trẻ thuộc tầng lớp khác nhau trong xã hội . Nhưng chiếm phần lớn trong số nhân vật được nhà văn lựa chọn vẫn là những người lao động nghèo, những nghệ sĩ nghèo thất nghiệp hoặc có thu nhập thấp.

Qua cách lựa chọn nhân vật trong truyện ngắn của O.Henry và qua ngôn ngữ, giọng điệu của người kể chuyện chúng tôi thấy được thái độ của tác giả đối với các nhân vật của mình hiện lên khá rõ ràng. Đối với các nhân vật nghèo khổ, đó là sự cảm thông , thương yêu thậm chí là đồng cảm , khám phá ra bản chất tốt đẹp trong con người họ. Và ngược lại tác giả có thái độ phê phán đối với các nhân vật đại diện cho quyền lực trong xà hội Mĩ và có phẩm chất xấu như: luật sư Guts trong truyện những giả định phá sản, đại tá Telfair và Thacker ở Bông hồng Dixie, Pakơ trong Buồng tầng thượng,...

4.2 Mô-típ “ người cứu nguy”

Trong một số truyện ngắn của mình, O.Henry đã xây dựng nhân vật có vai trò là “ người cứu nguy”. Và các “ nhân vật cứu nguy” ấy là đàn ông. Cách xây dựng nhân vật này cho thấy mối quan hệ gắn bó giữa nhân vật nam và nhân vật nữ trong tác phẩm của ông. “Người phụ nữ của ông thường mềm yếu nên có khi bị chán nản, buông xuôi chờ đợi cái chết,...Nhưng vào những giây phút nguy hiểm thì người cứu họ là những người đàn ông. Những nhân vật nam xuất hiện như những điều diệu kì, như những người anh hùng để giúp đỡ, thậm chí cứu sống nhân vật nữ. Chúng ta có thể thấy rõ mô-típ “ người cứu nguy” này trong truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng của O.Henry.

Ở Chiếc lá cuối cùng nhân vật đóng vai trò người cứu nguy là cụ Behrman. Johnsy bị bệnh sưng phổi nặng đang buông xuôi hy vọng sống đợi cái chết đến với mình theo từng chiếc lá thường xuân rụng xuống. Và khi Sue mời cụ Behrman làm mẫu vẽ cho mình, cô kể cho cụ nghe ý nghĩ ấy của Johnsy, cụ Behrman đã “ hét lên sự khinh bỉ và nhạo báng của mình đối với những chuyện tưởng tượng ngốc nghếch ấy”. Và có lẽ trong chính lúc ấy, cụ đã suy nghĩ rằng làm cách nào để cứu được Johnsy. Cụ Behrman đã cứu sống được Johnsy, kiệt tác duy nhất “ chiếc lá cuối cùng” được vẽ trong đêm mưa bão đã gieo hy vọng sống cho cô. Cụ đã mang sự sống của mình để cứu sống được một cô gái trẻ vẫn còn nhiều điều hứa hẹn trong tương lai. Cụ Behrman không phải là một người xa lạ được đưa đến chỉ để cứu Johnsy mà đã có những liên hệ và quan điểm đối với ý nghĩ buông xuôi sự sống của cô trước đó. Nó góp phần cho thấy sự hợp lí của “hành động cứu nguy” của cụ.Hành động cứu nguy này của cụ Behrman không được người kể chuyện nhắc đến một cách cụ thể mà để Johnsy và cả độc giả nhận ra qua lời nói của Sue ở phần kết của truyện. Đây cũng chính là dụng ý nghệ thuật của tác giả, nó càng làm tăng thêm sự bất ngờ, làm tấm lòng cao cả của cụ Behrman càng tỏa sáng- càng thể hiện vai trò không thể thiếu của nhân vật cứu nguy đối với truyện ngắn này.

Truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng là một ví dụ điển hình cho mô-típ “người cứu nguy” - một nét đặc biệt trong nghệ thuật xây dựng nhân vật trong truyện ngắn của O.Henry. Ngoài cụ Behrman trong truyện ngắn này thì ta có thể kể đến nhân vật cứu nguy khác như William Jackson trong Buồng tầng thượng. Những nhân vật cứu nguy được “ ông khéo đan cài, đặt họ vào những mối giây nhân quả rất nghệ thuật chứ không phải đưa từ bên ngoài vào…chồm chỗm làm người rat ay tế độ như các truyện cổ”( Tạp chí văn học Nghệ thuật truyện ngắn O. Henry – Lê Huy Bắc).

5. Không gian - thời gian

Trong cuốn Những vấn đề thi pháp của truyện của GS Nguyễn Thái Hòa (Nhà xuất bản Giáo dục, 2000) có đề cập đến vấn đề “Không gian như một nhân tố nghệ thuật của truyện” (trang 87); “Thời gian như một nhân tố cấu trúc nghệ thuật của truyện” (trang 109).Qua đó ta thấy không gian và thời gian là hai nhân tố quan trọng của truyện.Trong tác phẩm Chiếc lá cuối cùng O. Henry đã thành công trong việc xây dựng nên không gian, thời gian nghệ thuật.

5.1 Không gian tù túng

Không gian trong truyện có vai trò hết sức quan trọng.Nhờ có không gian trong truyện, người đọc có thể hiểu được hoàn cảnh nhân vật hay dụng ý của nhà văn khi đặt nhân vật vào không gian ấy.

Chiếc lá cuối cùng được O. Henry đặt trong không gian cụ thể, tù túng. O.Henry khai truyện bằng “Trong một khu nhỏ…”. Câu chuyện chỉ xoay quanh căn phòng “áp mái tòa nhà ba tầng thấp tịt”. Cái không gian “thấp tịt” kia là xưởng vẽ kiêm phòng ngủ của Sue và Johnsy và đó cũng là nơi Johnsy ngã bệnh. Bên kia không gian tù túng đấy là bức tường nẻ nứt theo thời gian. Cái cửa sổ của căn phòng như bị phong kín bởi bức tường già nua với cây trường xuân già nua. “Trong tầm mắt chỉ có một cái sân trơ trụi, ảm đạm và bức tường trống trơn của ngôi nhà gạch cách trừng sáu mét. Một dây trường xuân già, rất già, gốc cong queo và mục nát, leo đến giữa bức tường gạch. Hơi thở lạnh lẽo của mùa thu đã bứt dần lá của nó ra khỏi thân cho đến lúc chỉ còn trơ đám cành cây gần trụi hết lá bám vào những viên gạch nẻ sứt.”Đó thật sự là một không gian vô cùng ảm đạm, trật hẹp, tù túng.Từ tầng ba ấy, chỉ có mấy bước là các họa sĩ trẻ xuống đến tầng trệt, nơi có lão họa sĩ Behrman sống bằng nghề ngồi mẫu cho các họa sĩ nghèo.Không gian mà lão họa sĩ tồn tại cũng thật tối tăm u ám.

Như vậy không gian eo hẹp, gò bó, tù túng như phô ra trước mắt người đọc. Tồn tại trong không gian vừa chật hẹp vừa ảm đạm như vậy con người ắt hẳn khó có thể lạc quan. Có lẽ vì thế mà bệnh của Johnsy ngày một nặng hơn.

Không gian eo hẹp của tác phẩm còn mang tính ẩn dụ, tính khái quát cao. Không gian đó không thể chôn vùi đi những ước mơ, những hoài bão của con người.Nó có thể kìm hãm bước đi, giam giữ thể xác nhưng không thể giam giữ tình người. Bởi vì trong cuộc sống nghèo khó, tù túng, quẩn quanh con người vẫn không ngừng nuôi dưỡng ước mơ và hi vọng. Cụ Behrman suốt cả cuộc đời mình vẫn mơ về một kiệt tác để đời để thay đổi số phận “Đã bốn mươi năm ông cầm cây bút lông mà không sao đến gần được Nàng hội họa của mình. Lúc nào ông cũng đau đáu định vẽ một kiệt tác”. Còn Johnsy vẫn luôn mơ ước “Đến một ngày nào đó mình ước gì vẽ được vịnh Naples”. Ước muốn ấy đã được nhắc lại hai lần trong tác phẩm (một lần là lời Sue nói với bác sĩ, một lần là lời Johnsy nói với Sue) hàm chứa một ý đồ nghệ thuật về không gian rộng mở, không gian bên kia những eo thường nhật của con người.

Không chỉ là những khát khao, ước mơ về một cuộc sống tươi sáng, tốt đẹp hơn mà theo chúng tôi sáng bừng lên trong không gian tù đọng ấy chính là tình người. Cụ Behrman đã đánh đổi, hi sinh cả cuộc đời mình cho nghệ thuật nhưng sâu xa hơn là để cứu sống Johnsy. Công việc sáng tạo nghệ thuật ấy quả thật không đơn giản. Chúng ta cứ thử hình dung giữa trời mưa giá lạnh lẽo của một đêm đông ảm đạm, một ông lão một chiếc thang chới với, một ngọn đèn, một bảng màu… trên bức trường cao eo hẹp, cũ kĩ đang sáng tạo nghệ thuật sẽ khó khăn, vất vả như thế nào. Phải nghị lực, dũng cảm, khát vọng, đặc biệt phải yêu thương con người thì cụ mới có thể tạo ra một chiếc lá hoàn mĩ như vậy - đó là kiệt tác trường tồn.

O. Henry xây dựng câu chuyện của mình xoay quanh không gian tù túng đó lại làm chúng tôi liên tưởng đến không gian nhà tù trong Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân - một không gian đen tối, tàn ác, bần thỉu: Chỉ ngọn đèn dầu tù mù, dưới đất chỉ toàn phân chuột, phân gián, nơi mà cái ác đang ngự trị. Nhưng con người vẫn giữ được thiên lương trong sáng và chính nơi đó lại diễn ra cảnh cho chữ - cảnh tượng xưa nay chưa từng có. Như vậy nơi tăm tối đó cũng là nơi sáng tạo ra nghệ thuật, thể hiện hoài bão tung hoành của một đời người, hơn thế nữa ở đó con người ta vẫn tìm được tri âm tri kỉ, tìm thấy sự đồng điệu về tâm hồn.

5.2 Thời gian

Thời gian của truyện được quan tâm không phải do ý muốn chủ quan của người đọc mà là do đặc trưng của nghệ thuật xử lí thời gian của O. Henry. Thời gian là một nhân tố góp phần tạo nên ý nghĩa, sức hấp dẫn trong Chiếc lá cuối cùng của O. Henry.

Truyện Chiếc lá cuối cùng được đặt trong thời gian vài ngày.Truyện ngắn này được nhà văn kể về một đoạn đời của nhân vật Sue, Johnsy, cụ Behrman. Không những thế O. Henry còn lựa chọn những thời điểm chủ chốt của cuộc đời nhân vật để đưa vào truyện. Mỗi nhân vật trong truyện đều được đặt vào một thời điểm chủ chốt của cuộc đời để mỗi nhân vật quyết định sự tồn tại của mình. Johnsy tự cho rằng cuộc sống của mình dần ra đi theo những chiếc lá trường xuân, khi chiếc lá cuối cùng rụng thì cô sẽ chết. Nhưng khi thấy chiếc lá trơ trọi trên bức tường kia vẫn bám vững mặc cho mưa quật gió quét, Johnsy đã thay đổi ý định đợi cái chết đến với mình. Cụ Behrman không ngại khó khăn, vất vả, đã dũng cảm hi sinh, quyết định vẽ chiếc lá trong đêm đông mưa lạnh, sáng tạo một tác phẩm nghệ thuật để đời, đặc biệt là để cứu sống Johnsy.

Trong Chiếc lá cuối cùng, nếu khu phố dễ khiến người ta vòng vèo rồi đi nhầm trở lại vị trí xuất phát thì thời gian cũng gây sửng sốt cho người đọc. Thời gian theo cái nhìn vật lí luôn trải đều về phía trước. Nếu dùng số đếm biểu thị thời gian thì sẽ là: một, hai, ba, bốn, năm…Đấy là quy luật vĩnh hằng của tự nhiên. Nhưng trong Chiếc lá cuối cùng ta thấy thời gian được biểu thị khác đi, cũng vẫn những con số ấy nhưng lại được đếm ngược: năm, bốn, ba, hai, một…Những con số đếm ngược ấy được đếm bởi Johnsy và đây cũng là lời nói đầu tiên của cô trong tác phẩm. Lời nói ấy là lời độc thoại của Johnsy với chính bản thân mình: lời khai tử. Bởi vậy, mỗi buổi sáng Johnsy tàn nhẫn bảo bạn kéo rèm lên đâu chỉ có hai cô gái kia hồi hộp mà cả độc giả cũng phập phồng theo nỗi lo của họ.

Trong tác phẩm ta còn nhận thấy có sự mâu thuẫn giữa vận động thời gian ngược của người bệnh để đi đến chỗ chết và sự vận hành của thời gian vũ trụ là đi đến sự sống, luân hồi. Và rồi sáng hôm thứ ba xung đột, mâu thuẫn ấy dừng lại khi hai vận động ấy gặp nhau. O. Henry đã đưa ra cái kết bất ngờ. Dường như ở cái kết ấy, người muốn chết thì không chết còn người không muốn chết thì lại chết.Nếu dừng ở góc độ này thì O. Henry thật tàn nhẫn, Chiếc lá cuối cùng sẽ có một cái kết thúc buồn. Ở đây tác giả như đang xoay dòng thời gian về đúng chu trình của nó: một, hai, ba, bốn, năm…khi quyết định để cho cụ Behrman ra đi và để cho Johnsy tiếp tục sống. Cái chết của cụ Behrman như một người già ra đi, là sự tiếp nối hòa trong cái vĩnh hằng của vũ trụ vô biên và truyện có kết thúc có hậu.

=> Như vậy, thời gian ngược và thời gian xuôi là yếu tố nghệ thuật rất đặc biệt của truyện. Tác giả không thể xoay ngược thời gian giống như cô gái Johnsy không thể chết.Johnsy tiếp tục sống, cụ Behrman ra đi là quy luật của sự sống, luân hồi.

IV. Tổng kết và mở rộng

O.Henry – nhà văn Mỹ có duyên viết truyện ngắn. Đọc truyện ngắn của ông ta vừa cảm nhận được hiện thực đầy rẫy những đau thương cho lớp người nghèo khổ vừa cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn những con người ấy qua tình huống truyện bất ngờ, cảm động.

Chiếc lá cuối cùng được coi là giọt nước trong biển cả của nền văn học Mỹ. Truyện ngắn tràn đầy tình thương yêu và niềm tin của con người. Không chỉ có vậy Chiếc lá cuối cùng còn là một trong những tác phẩm văn học nước ngoài gợi lên cho chúng ta nhiều say mê và suy nghĩ. Qua tài nghệ thuất viết truyện ngắn của O.Henry ta thấy được bức thông điệp xanh mãi mãi tươi non trong lòng mỗi người. Đó là tình bạn, là tình yêu thương con người, tấm lòng nhân hậu và đức hi sinh cao cả của người nghệ sĩ già càng làm cho ta tin thêm về lòng tốt của con người. O.Henry muốn nhắn nhủ nhân loại hãy phấn đấu cho hạnh phúc con người, hãy đem nghệ thuật phục vụ con người. Bởi nghệ thuật hướng con người tới những gì đẹp nhất, lâu bền nhất – đó là tình thương “ nơi lạnh lẽo nhất không phải là bắc cực mà là nơi không có tình thương”.

Chiếc lá cuối cùng của O.Henry với vẻ đẹp của giá trị nhân văn, giá trị nhân bản đã trở thành một trong những truyện ngắn mẫu mực nhất của nền văn học Mỹ nói riêng nền văn học nhân loại nói chung. Truyện ngắn làm rung động tâm hồn mỗi thế hệ người đọc hôm qua, hôm nay và mai sau.

· Mở rộng

Đặc sắc trong truyện ngắn của O. Henry là những tình tiết ngẫu nhiên đôi khi đến phi lí, những kết thúc mở bỏ nửa, có lúc khắc nghiệt hoặc oái ăm tác động vào người đọc hoặc bất ngờ thích thú nhưng không quá thỏa mãn, hoặc bâng khuâng khuâng nhưng không nặng nề. Đây là phong cách lãng mạn kết hợp cổ điển của O. Henry, nhưng đặc biệt ở truyện ngắn của ông còn có các dấu ấn của hậu hiện đại, một yếu tố khó kiếm vào khoảng đầu thế kỉ 20. Những dấu ấn này xuất hiện từ tư tưởng cho đến kết cấu nghệ thuật, từ đó tạo nên những nét riêng, mới trong truyện ngắn của ông.

Hậu hiện đại ở O. Henry không hoàn toàn đầy đủ, những yếu tố trong truyện ngắn của ông chỉ xuất hiện mang dáng vẻ của một vài nét cơ bản như: liên văn bản, bất tín nhận thức,…Nhưng sự kết hợp giữa cổ điển và hậu hiện đại tạo nên một tầng nhận thức khác biệt, có chiều sâu hơn và gây ấn tượng cho người đọc hơn.

- Những dấu ấn hậu hiện đại trong truyện O. Henry nhìn từ phương diện tư tưởng:

O. Henry được biết đến là nhà văn cổ điển, nhưng ở tư tưởng ông vẫn có sự sáng tạo mang dấu ấn hậu hiện đại, nhằm hướng đến sâu hơn về những vấn đề trong tâm tưởng, tâm lí người đôi khi có những điều vẫn là “ngoại biên” với xã hội.

- Những dấu ấn hậu hiện đại trong truyện ngắn O. Henry nhìn từ phương diện hình thức tác phẩm:

Truyện ngắn O. Henry luôn nổi bật với những thủ pháp nghệ thuật đặc biệt từ kết cấu truyện đến xây dựng hình tượng nhân vật, điều đó làm truyện ngắn của ông ấn tượng và khác biệt hơn cả so với các nhà văn Mỹ đương thời.Cách tiếp cận của O. Henry mang phong cách cổ điển với giọng điệu triết lí và hướng đến những kết thúc có hậu. Tuy nhiên, các yếu tố hậu hiện đại vẫn được ông tiếp nhận góp phần làm mới ngòi bút và hướng đến những khía cạnh khác biệt trong chủ đề.Vì vậy có thể nói, dấu ấn HHĐ trong sáng tác của O. Henry không chỉ thể hiện rõ ở ý thức, tư tưởng phản ánh mà trước cả và rõ nhất là ở phương thức, kĩ thuật phản ánh.

Trong truyện ngắn O. Henry, dấu ấn “trộn lẫn” các bút pháp, thủ pháp sáng tác khá phong phú và rõ nét, như: truyền thống, cổ điển với hiện đại, hiện thực với phi lí, triết lí với diễu nhại, hài hước… Các thủ pháp nghệ thuật được O. Henry kết hợp “trộn lẫn” và sáng tạo đẩy lên các tầng đối lập, khác biệt, từ đó tạo nên những tác phẩm có sức sống riêng, hơi thở riêng của O. Henry làm người đọc chú ý và để lại nhiều chiều suy ngẫm.

O. Henry lại mờ nhòe đi những nét cá tính riêng tiêu biểu ở nhân vật, truyện ngắn của ông không có độc thoại nội tâm mà thiên về kiểu người hành động, khác hẳn so với bút pháp truyền thống.

Đặc biệt trong sáng tác của O. Henry đã xuất hiện tính “liên văn bản” dù đôi lúc còn mờ nhạt, được nhà văn thực hiện một cách tự giác và không tự giác. Tính này được xét trong 2 mối quan hệ: thứ nhất là mối quan hệ giữa những tác phẩm (truyện ngắn) của O. Henry với nhau; thứ hai là mối quan hệ giữa truyện ngắn O. Henry với các “văn bản-loại hình nghệ thuật” khác như: mĩ thuật, kiến trúc, điện ảnh, âm nhạc, sắp đặt,…

V. Tài liệu tham khảo và tài liệu đính kèm

- Tuyển tập “Chiếc lá cuối cùng” – NXB Văn học, 2007 do Ngô Vĩnh Viễn dịch.

- Giáo trình Văn học phương Tây – Lê Huy Bắc, Lê Nguyên Cẩn, Nguyễn Linh Chi

- Kết thúc bất ngờ trong truyện ngắn O.Henry – Đinh Thị Lan Anh

- Nghệ thuật xây dựng truyện ngắn của O. Henry – Lưu Thị Bích Thủy

- Tạp chí văn học Nghệ thuật truyện ngắn O. Henry – Lê Huy Bắc

- Từ điển thuật ngữ văn học – Nhiều tác giả, NXB Giáo dục, năm 2012

- Lý luận văn học tập hai: Tác phẩm và thể loại văn học – Trần Đình Sử, NXB Đại học Sư phạm, năm 2012

- Dấu ấn hậu hiện đại qua truyện ngắn O. Henry – Khoa Ngữ Văn, Đại học Sư phạm Huế.

· Khảo sát về ngôi kể của người kể chuyện trong tập truyện Chiếc lá cuối cùng của O.Henry:

Tên tác phẩm	Kể chuyện ở ngôi thứ nhất	Kể chuyện ở ngôi thứ ba
1.Món quà của các đạo sĩ		X
2 .Buồng tầng thượng		X
3. Tên cớm và bản thánh ca		X
4.Hai mươi năm sau		X
5.Bánh rán miền Paimiênta	X
6. Một sự cải tạo được cứu vãn		X
7.Bị bắt		X
8.Chuyện một tờ báo		X
9. Chiếc lá cuối cùng		X
10.Một sự giúp đỡ của tình yêu		X
11.Một câu chuyện dở dang		X
12. Quả lắc		X
13. Người đánh giá sự thành công		X
14. Bên bị		X
15. Gieppitơx nhà thôi miên		X
16. Một cơn gió dịu	X
17. Gương mặt trông nghiêng kỳ diệu		X
18. Những giả định phá sản		X
19. Trái tim và chữ thập		X

Minh Thúy Sinh

Thứ Hai, 13 tháng 11, 2017

Đặc điểm truyện ngắn O. Henry qua tác phẩm “Chiếc lá cuối cùng”